Devrimci tiyatrocu Dairo Fo yaşamını yitirdi
Nobel Ödüllü İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, oyuncu ve aktivist Dario Fo, 90 yaşında yaşamını yitirdi.
Etkin Haber Ajansı / 13 Ekim 2016 Perşembe, 15:33
HABER MERKEZİ- Nobel Ödüllü İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, oyuncu ve aktivist Dario Fo, 90 yaşında yaşamını yitirdi.
İtalyan basınında yer alan haberlerde, devrimci tutumuyla dikkat çeken ve 1997 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Dario Fo, akciğerlerindeki bir sorun nedeniyle iki haftadır tedavi gördüğü Milano’daki bir hastanede bu sabah hayata veda etti.
Başbakan Matteo Renzi, Fo’nun ölümünün ardından paylaştığı mesajında, "Dario Fo ile İtalya, tiyatro, kültür, sivil hayatın baş aktörlerinden birini kaybetti. Onun hicvi, sahnedeki işi, çok yönlü sanatsal etkinlikleri, İtalya’ya büyük bir miras olarak kaldı" dedi.
'TÜRKİYE’DE OYUNLARIMIN YASAKLANMASI, İKİNCİ KEZ NOBEL KAZANMAK GİBİ'
Dario Fo, darbe girişiminin ardından oyunlarının Türkiye’de sahnelenmesinin engellenmesi üzerine, "Bundan onur duyuyorum, ikinci kez Nobel kazanmak gibi" demişti. Dairo Fo ile birlikte Shakespeare, Çehov, Brecht'in oyunlarının sahnelenmeyeceği ortaya çıkmış, yetkililer tepkiler üzerine bunun doğru olmadığını söylemişti.
RADİKAL PALYAÇO
24 Mart 1926’da Lombardiya Bölgesi’ndeki Sangiano kasabasında dünyaya gelen Dario Fo, oyunlarının temalarını güncel ve toplumsal sorunlara dayandırdı. Tiyatro metinlerinde kullandığı devrimci dilin etkisi nedeniyle "toplumsal ajitatör" ve "radikal palyaço" olarak nitelendirildi.
Evlendiği oyuncu Franca Rame ile birlikte ajit-prop tiyatrosu geliştirdi. İkilinin oyunları "Commedia dell’Arte" geleneğine dayanırken, Fo’nun kendi deyimiyle “resmi olmayan solculuk”la kaynaşmış bir tarzları vardı.
1968’de ise İtalyan Komünist Partisi’ne yakın duran “Yeni Sahne” adıyla bir tiyatro topluluğu kurdu. 1970’te ise Halk Tiyatrosu Topluluğu ile fabrika, park, spor alanı gibi halkın toplu olarak bulunduğu yerlerde oyunlarını sergiledi, devrimci propaganda yaptı.
'TİYATRO YAPMAK DÜNYANIN EN GÜZEL İŞİ'
Fo’nun, Türkiye’de tanınmasına yol açan ve 1970 yılında yazdığı “Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü” adlı eseri, İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda yıllarca sergilendi.
“Klaksonlar, Borazanlar ve Bırtlar”, “Kadın Oyunları”, “Elizabeth, Neredeyse Kadın", " Ödenmeyecek Ödemiyoruz" Fo'nun diğer oyunları arasında bulunuyor.
Fo, 1981’de Sonning, 1986’da Obie, 1997’de Nobel Edebiyat, 1997’de ise İtalya Kültür ve Sanat Altın Madalyası ödüllerine layık görüldü.
Fo, işine olan tutkusunu, “Tiyatro yapmak, dünyanın en güzel işi” sözleriyle ifade ediyordu.
CUMHURBAŞKANI ADAYLIĞINI REDDETMİŞTİ
Dario Fo son yıllarda, İtalya'da sistem karşıtı 5 Yıldız Hareketi'ne güçlü destek veriyor, Renzi hükümetini de ağır şekilde eleştiriyordu. 5 Yıldız Hareketi'nin lideri Beppe Grillo 2013'te Dario Fo'nun ülkenin yeni cumhurbaşkanı olmasını önermişti. Fo ise ilerleyen yaşı ve halen yapacak çok şeyi olduğu gerekçesiyle bu öneriyi reddetmişti.
RAİ UZUN YILLAR AMBARGO UYGULADI
2013'te hayatını kaybeden karısı Franca Rame ile birlikte siyasi hiciv ağırlıklı eserleri ve performanslarıyla İtalya'da ve ardından tüm dünyada tanınan Fo; kendisini "ateist, Marksist-Leninist" olarak tanımlamıştı.
Dario Fo'nun siyasi ve dini eleştirileri devlet kurumlarından ve Vatikan'dan tepki çekmiş, devlet kanalı Rai uzun yıllar ona ambargo uygulamıştı.